Εγνατία 95 54635 Θεσσαλονίκη (Στάση Αγ. Σοφίας)

Άσθμα

Το άσθμα είναι μια χρόνια ασθένεια των αεραγωγών (δηλαδή των βρόγχων που είναι τα «σωληνάκια» που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες). Εμφανίζεται σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, και είναι η πιο κοινή νόσος του κατώτερου αναπνευστικού. Τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει σταθερή αύξηση σε όλο τον κόσμο.

Το άσθμα παρουσιάζει εξάρσεις (που ονομάζονται κρίσεις άσθματος) και υφέσεις με συμπτώματα που άλλοτε είναι ήπια, ενώ άλλες φορές χειροτερεύουν συνεχώς. Προκαλεί βήχα, συριγμό (ήχος σφυρίγματος κατά την αναπνοή), σφίξιμο στο στήθος και δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια) και προκαλείται από διάφορους παράγοντες όπως αλλεργίες, άσκηση, ερεθιστικούς παράγοντες, ιώσεις.

Πέρα από τα συμπτώματα και το ιστορικό του κάθε ασθενή, είναι σημαντική η μέτρηση της αναπνευστικής λειτουργίας, τόσο για την διάγνωση όσο και την παρακολούθηση του άσθματος. Αυτό γίνεται με την σπιρομέτρηση και την ροομέτρηση.

Οι κρίσεις του άσθματος προκαλούνται όταν οι αεραγωγοί αντιδρούν σε διάφορα ερεθίσματα (αλλεργιογόνα, καπνός, άσκηση, ιώσεις κ.α.). Χαρακτηριστικό του άσθματος είναι η αλλεργική φλεγμονή που προκαλείται στους αεραγωγούς. Αυτή χαρακτηρίζεται από αυξημένη παραγωγή βλέννας (παχύρρευστες κολλώδεις εκκρίσεις), οίδημα (πρήξιμο) της εσωτερικής επιφάνειάς τους, και πάχυνση του τοιχώματος. Στην κρίση άσθματος οι λείοι μύες που περιβάλλουν τους αεραγωγούς συσπώνται με αποτέλεσμα να στενεύουν, και να μειώνεται σημαντικά η ποσότητα του αέρα που ρέει μέσα στους πνεύμονες. Αυτή η αλυσιδωτή αντίδραση οδηγεί στα συμπτώματα του άσθματος.

▼

Τι είναι το Άσθμα;

Το άσθμα είναι μια συνήθης, χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και στένωση των αεραγωγών. Η στένωση είναι διαλείπουσα στο ελαφρύ άσθμα, αλλά συχνά γίνεται επίμονη. Μπορεί να μεταβάλλεται ανά μικρές χρονικές περιόδους είτε αυτόματα, είτε σαν αποτέλεσμα της θεραπείας.

Το άσθμα επηρεάζει παιδιά και ενήλικες και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Το άσθμα είναι η πιο συχνή χρόνια πάθηση της παιδικής ηλικίας.

Τα συμπτώματα του άσθματος περιλαμβάνουν συρίττουσα αναπνοή, δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος και βήχα.

Τα συμπτώματα υποχωρούν με την κατάλληλη θεραπεία (στο 5% των ασθενών η θεραπεία δεν επιτυγχάνει τον έλεγχο των συμπτωμάτων). Μερικοί ασθενείς με άσθμα είναι επιρρεπείς σε πολύ σοβαρές κρίσεις, που μπορεί να αποβούν μοιραίες.

Η πλειονότητα των θανάτων από άσθμα συμβαίνει σε ανθρώπους ηλικίας άνω των 45 ετών (το 40% αυτών είναι 75 ετών ή και παραπάνω).

Σε όλο τον κόσμο, υπολογίζεται ότι 180.000 άνθρωποι πεθαίνουν από άσθμα κάθεχρόνο.

Η συχνότητα του άσθματος στους ενήλικες αυξάνεται παγκοσμίως. Είναι υψηλότερη στη Μεγάλη Βρετανία (10 – 13%) και χαμηλότερη στη Γεωργία (0.28%).

►

Έχω Άσθμα;

Αν έχετε κάποιο από τα συμπτώματα άσθματος τότε πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικό για να εκτιμήσει αν πρόκειται όντως για άσθμα ή για κάτι άλλο.

Πιο συγκεκριμένα επιβάλλεται περαιτέρω διερεύνηση εάν:

έχετε βήχα, συριγμό, σφίξιμο στο στήθος ή δύσπνοια, που εμφανίζονται χωρίς να υπάρχει ίωση ή κρυολόγημα ή/και που διαρκούν περισσότερο από ένα κοινό κρυολόγημα, ή που επαναλαμβάνονται συχνά με ή χωρίς ίωση
με τις ιώσεις ή τα κρυολογήματα τα συμπτώματα σας επιδεινώνονται
έχετε κάποιο ή και όλα τα συμπτώματα άσθματος τη νύχτα
τα συμπτώματα αυτά έχουν εποχικότητα (πχ την άνοιξη ή το φθινόπωρο) ή/και εμφανίζονται σε συγκεκριμένες συνθήκες (καπνός τσιγάρου, δυνατές μυρωδιές, έκθεση σε επιθήλια ζώων, άσκηση, έκθεση σε κλειστούς μη αεριζόμενους χώρους, με την υγρασία, σε εκδρομές στην ύπαιθρο)
τα συμπτώματα βελτιώνονται ή υποχωρούν με την χρήση βρογχοδιασταλτικών
τα συμπτώματα εμφανίζονται σε άτομο που έχει άλλες αλλεργίες (αλλεργική ρινίτιδα, τροφική αλλεργία, έκζεμα)

Είναι σημαντικό να σημειωθεί για ακόμα μια φορά ότι δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι τις ίδιες εκδηλώσεις. Μπορεί λοιπόν σε κάποιους τα συμπτώματα να είναι λιγότερα ή ηπιότερα σε σχέση με άλλους.

►

Τύποι Άσθματος

Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να κατηγοριοποιηθεί το άσθμα. Με βάση τα αίτια του και τα κλινικά χαρακτηριστικά του μπορεί να χωριστεί σε:

Άσθμα με βήχα μόνο: Σε αυτή τη μορφή άσθματος ο ασθενής παρουσιάζει ένα ξηρό επίμονο βήχα χωρίς κανένα από τα άλλα συμπτώματα άσθματος. Οι εκλυτικοί παράγοντες μπορεί να είναι τα αλλεργιογόνα ή η άσκηση.

Νυχτερινό άσθμα: Η νυχτερινή επιδείνωση είναι πολύ χαρακτηριστική σε αρκετούς ασθενείς. Οι ασθενείς παρουσιάζουν συμπτώματα αφού αποκοιμηθούν, κατά τη διάρκεια της νύχτας, και πάσχουν από χρόνια κούραση αφού δεν ξεκουράζονται.

Αλλεργικό άσθμα: Έτσι χαρακτηρίζεται το άσθμα που έχει σαν εκλυτικό αίτιο τα αλλεργιογόνα. Πολύ χαρακτηριστικά η μορφή αυτή άσθματος εμφανίζεται σε ασθενείς που έχουν ήδη κάποια άλλη αλλεργία (αλλεργική ρινίτιδα, τροφική αλλεργία, έκζεμα) και είναι συνήθως μέρος της ατοπικής πορείας. Μπορεί να είναι ολοετές ή εποχικό, όπως και η αλλεργική ρινίτιδα με την οποία πολύ συχνά συσχετίζεται, ανάλογα με την παρουσία του υπευθύνου ή των υπεύθυνων για τον κάθε ασθενή αλλεργιογόνων.

Ενδογενές άσθμα: Είναι όρος που χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει το άσθμα που δεν εκλύεται από αλλεργιογόνα. Συχνά συμπτώματα προκαλούνται από μη-ειδικά ερεθίσματα (πχ στρες, καπνός, κλιματισμός, κλειστοί χώροι, έντονες οσμές), αυτά τα ερεθίσματα όμως ακριβώς επειδή είναι μη-ειδικά μπορούν αν προκαλέσουν συμπτώματα και σε ασθενείς με αλλεργικό άσθμα.

Άσθμα στα παιδιά : Βλέπε Παιδικό άσθμα

Άσθμα από άσκηση: Αν και η άσκηση είναι κοινός εκλυτικός παράγοντας σε πολλούς ασθματικούς ασθενείς, υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων που εμφανίζουν άσθμα μόνο όταν ασκούνται, με τα συμπτώματα να εμφανίζονται λίγο μετά την έναρξη της άσκησης, συχνά να την περιορίζουν, να εμποδίζουν δηλαδή τον ασθενή να ολοκληρώσει πχ έναν αγώνα ποδοσφαίρου, και να υποχωρούν σύντομα μετά την διακοπή της.. Όλα τα αθλήματα έχουν συνδεθεί με το άσθμα από άσκηση. Σε αυτή την μορφή, είναι δυνατόν να τεθεί ο ασθενής σε συγκεκριμένη αγωγή, για να μην εμφανίζει συμπτώματα, ενώ είναι πολύ σημαντική η σωστή προθέρμανση, ώστε να προετοιμαστεί ο οργανισμός σταδιακά για την πιο έντονη άσκηση. Τελευταία χρησιμοποιείται και ο όρος «Βρογχόσπασμος μετά από Άσκηση», περιγράφοντας τον παροδικό περιορισμό των βρόγχων μετά από την άσκηση.

Επαγγελματικό άσθμα: Είναι εκείνη η μορφή άσθματος που συνδέεται με έκθεση σε συγκεκριμένες ουσίες στο χώρο εργασίας που μπορεί να είναι επιθήλια ζώων, σκόνες, χημικά, μέταλλα, μύκητες κ.α. Πολύ χαρακτηριστικά αυτή η μορφή άσθματος βελτιώνεται κατά την διάρκεια των διακοπών ή ακόμα και τα σαββατοκύριακα, και επιδεινώνεται με την επάνοδο στην εργασία. Σε αυτή τη μορφή, βασική δεν είναι μόνο η θεραπεία αλλά και η αποφυγή του υπευθύνου παράγοντα με ειδικά μέσα (μάσκες, φόρμες που αφαιρούνται άμεσα μετά τη δουλειά, σχολαστική καθαριότητα των ενδυμάτων εργασίας).

Άσθμα από Ασπιρίνη: Ορισμένοι ασθματικοί εμφανίζουν έντονες κρίσεις μετά από λήψη ασπιρίνης ή άλλων μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών/αντιπυρετικών/αναλγητικών. Οι κρίσεις αυτές είναι συχνά πολύ σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή. Οι ασθενείς αυτοί συνήθως πρωτοεμφανίζουν άσθμα σε μεγαλύτερες ηλικίες και αρκετά συχνά έχουν ρινικούς πολύποδες και χρόνια παραρρινοκολπίτιδα. Οι ασθενείς με άσθμα από ασπιρίνη πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση ασπιρίνης και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Συνήθως η παρακεταμόλη, η νιμεσουλίδη και ορισμένα νεώτερα αντιφλεγμονώδη (που ανήκουν στην κατηγορία των εκλεκτικών αναστολέων της Cox-2) είναι ασφαλή. Σε κάθε περίπτωση οι ασθενείς αυτοί πρέπει να συμβουλεύονται τον Αλλεργιολόγο τους πριν λάβουν αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Εάν η χορήγηση ασπιρίνης είναι τελείως απαραίτητη, τότε η απευαισθητοποίηση σε ειδικό αλλεργιολογικό κέντρο είναι η λύση.

Είναι σαφές ότι οι παραπάνω μορφές μπορεί και να επικαλύπτονται. Έτσι πολλοί ασθενείς μπορεί να έχουν μόνο βήχα συχνά και τη νύχτα αλλά και μετά από άσκηση, καθώς και συσχέτιση με κάποιο αλλεργιογόνο. Για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικός ο έλεγχος της αναπνευστικής λειτουργίας αλλά και ο έλεγχος για αλλεργίες.

►

Τι προκαλεί το Άσθμα;

►

Θεραπεία Άσθματος

►

Αντιμετώπιση Άσθματος

Το άσθμα είναι μια χρόνια ασθένεια. Στόχος της αντιμετώπισής του λοιπόν είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων αλλά κυρίως ο έλεγχος της φλεγμονής που προκαλεί τα συμπτώματα αυτά, είτε με φαρμακευτική θεραπεία, είτε με αποφυγή του υπεύθυνου αλλεργιογόνου, είτε ακόμα με αιτιολογική θεραπεία.

Καταρχήν χρειάζεται σωστή διάγνωση και συστηματική παρακολούθηση από τον ειδικό, με αξιολόγηση της αναπνευστικής λειτουργίας στο ιατρείο, και εφόσον κριθεί χρήσιμο και στο σπίτι, όπου ο ασθενής μπορεί να χρησιμοποιεί το ροόμετρο, μετρώντας και καταγράφοντας την μέγιστη εκπνευστική ροή του (PEF). Το εργαλείο αυτό είναι ένας αδρός και εύκολος τρόπος καταγραφής της αναπνευστικής λειτουργία,, ενώ συχνά είναι ο μόνος τρόπος στα παιδιά αφού σαν εξέταση είναι σαφώς πιο εύκολη από τη σπιρομέτρηση, και μπορεί να εκτελεστεί και από παιδιά 4 ετών και πάνω. Άλλα εργαλεία αξιολόγησης είναι διάφορα ερωτηματολόγια όπως το Asthma Control Test, που αξιολογούν το επίπεδο ελέγχου των συμπτωμάτων.

Όσον αφορά τη φαρμακοθεραπεία, υπάρχουν τα βρογχοδιασταλτικά βραχείας ή μακράς δράσης, τα οποία «ανοίγουν» τους βρόγχους και προσφέρουν ανακούφιση. Ειδικά σε ότι αφορά τα εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά βραχείας δράσης, αυτά είναι φάρμακα που ο ασθματικός ασθενής πρέπει να έχει πάντα μαζί του. Χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή να μην γίνεται κατάχρηση των φαρμάκων αυτών, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να σταματήσουν να λειτουργούν («να εθιστεί» κατά κάποιο τρόπο ο οργανισμός). Τα βρογχοδιασταλτικά μακράς δράσης σε συσκευές χορήγησης που συνδυάζουν και ένα εισπνεόμενο στεροειδές, χρησιμοποιούνται για τις πιο επίμονες μορφές άσθματος, έχοντας στην μορφή αυτή ασφάλεια και συνεργική δράση.

Τα εισπνεόμενα στεροειδή είναι τα φάρμακα που ελέγχουν την φλεγμονή. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο μειώνουν σημαντικά τα συμπτώματα, αλλά συντηρούν και αποτρέπουν την επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας. Κάτω από ιατρική επίβλεψη, είναι ιδιαιτέρα ασφαλή ακόμα και η μακροχρόνια χρήση τους παρά τους φόβους πολλών.

Η αποφυγή του υπεύθυνου ή των υπεύθυνων αλλεργιογόνων, όταν αυτά εντοπιστούν, είναι ιδιαίτερα δύσκολη, αφού απαιτεί τη χρήση εξειδικευμένων μασκών για τις γύρες, αλλά και σχολαστική καθαριότητα των εσωτερικών χώρων, για τους μύκητες και τα ακάρεα, χωρίς να επιτυγχάνεται πάντα η πλήρης απομάκρυνσή τους.

Πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση και τον έλεγχο των συμπτωμάτων, είναι η σωστή θεραπεία συνυπαρχόντων νοσημάτων, ειδικά της αλλεργικής ρινίτιδας. Η συχνή συνύπαρξη των δύο αυτών νοσημάτων αλλά και πολλές μελέτες που μας μιλούν για κοινή παθογένεση, ώθησαν την επιστημονική κοινότητα να τις χαρακτηρίσει ως «νόσο ενιαίων αεραγωγών» ή «ενιαία νόσο αεραγωγών» (united airway disease). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει να συν-θεραπεύονται, ώστε να υπάρχει καλός έλεγχος ειδικά του άσθματος, είτε με φαρμακοθεραπεία, είτε με την ανοσοθεραπεία.

Η ανοσοθεραπεία είναι η μοναδική αιτιολογική θεραπεία των αλλεργιών, άρα και του άσθματος που προκαλείται από συγκεκριμένα αλλεργιογόνα και μπορεί εύκολα να εφαρμοστεί, εφόσον το άσθμα ελέγχεται.

Για το σοβαρό αλλεργικό άσθμα, που δεν ανταποκρίνεται καλά στη συνηθισμένη αγωγή, νεώτερες φαρμακευτικές επιλογές έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια. Μονοκλωνικά αντισώματα που δεσμεύουν τα αλλεργικά αντισώματα που παράγει ο οργανισμός, έχουν δείξει πολύ καλά αποτελέσματα. Η ομαλιζουμάμπη χρησιμοποιείται πλέον ευρέως και βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα της ζωής των ασθενών με βαρύ άσθμα.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το άσθμα δείτε εδώ.

Πνευμονολόγος Dr. Παύλος Μιχαηλόπουλος

Εγνατία 95 54635 Θεσσαλονίκη (Στάση Αγ. Σοφίας)

Τηλέφωνο: +302310237337

Κινητό τηλέφωνο: +306972010424

Φαξ: +302310237337

drpmichailopoulos@yahoo.gr

Ωράριο λειτουργίας

▼